วันเสาร์ที่ 23 มกราคม พ.ศ. 2553

บทพากย์เอราวัณ


บทพากย์รามเกียรติ์ ตอน เอราวัณ

ผู้แต่ง พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย

ที่มาของเรื่อง ได้เค้าโครงเรื่องมาจาก รามายณะ ของอินเดีย

ความมุ่งหมาย ให้เห็นโทษของความลุ่มหลงในรูป รส กลิ่น เสียง สัมผัสจะนำมาซึ่งความประมาท

อันเป็นเหตุแห่งหายนะ เช่น พระลักษมณ์และไพร่พลวานรที่มัวแต่เพ่งดูเทวดา

(แปลง) อย่างเพลิดเพลิน จนต้องศรของอินทรชิตในที่สุด

เนื้อหาของเรื่อง พรรณนาถึงความยิ่งใหญ่ งดงามของกระบวนทัพของอินทรชิตซึ่งแปลงตัวเป็น

พระอินทร์ ช้างเอราวัณและเหล่าเทวดา

ลักษณะคำประพันธ์ กาพย์ฉบัง ๑๖

- บทมี วรรค แบ่งเป็นวรรคแรก คำ วรรคสอง คำและวรรคสาม คำ

- ใน บท มีสัมผัสบังคับ แห่ง คือ

คำสุดท้ายของวรรคแรกสัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรคสอง

- มีสัมผัสระหว่างบทอยู่ที่คำสุดท้ายของบทแรกกับคำสุดท้ายของวรรคแรกของบทต่อไป

แผนผัง

บทที่ 000000 0000 สัมผัสบังคับระหว่างวรรค

000000 สัมผัสระหว่างบท

บทที่ 000000 0000 สัมผัสบังคับระหว่างวรรค

000000


บทพากย์เอราวัณ

อินทรชิตบิดเบือนกายิน_________เหมือนองค์อมรินทร์
ทรงคชเอราวัณ
ช้างนิมิตฤทธิแรงแข็งขัน________เผือกผ่องผิวพรรณ
สีสังข์สะอาดโอฬาร์
สามสิบสามเศียรโสภา_________เศียรหนึ่งเจ็ดงา
ดั่งเพชรรัตน์รูจี
งาหนึ่งเจ็ดโบกขรณี ___________สระหนึ่งย่อมมี
เจ็ดกออุบลบันดาล
กอหนึ่งเจ็ดดอกดวงมาลย์_______ดอกหนึ่งแบ่งบาน
มีกลีบได้เจ็ดกลีบผกา
กลีบหนึ่งมีเทพธิดา____________เจ็ดองค์โสภา
แน่งน้อยลำเพานงพาล
นางหนึ่งย่อมมีบริวาร__________อีกเจ็ดเยาวมาลย์
ล้วนรูปนิรมิตมายา
จับระบำรำร่ายส่ายหา__________ชำเลืองหางตา
ทำทีดังเทพอัปสร
มีวิมานแก้วงามบวร___________ทุกเกศกุญชร
ดังเวไชยันต์อมรินทร์
เครื่องประดับเก้าแก้วโกมิน______ซองหางกระวิน
สร้อยสายชนักถักทอง
ตาข่ายเพชรรัตน์ร้อยกรอง_______ผ้าทิพย์ปกตระพอง
ห้อยพู่ทุกหูคชสาร
โลทันสารถีขุนมาร_____________เป็นเทพบุตรควาญ
ขับท้ายที่นั่งช้างทรง
บรรดาโยธาจัตุรงค์____________เปลี่ยนแปลงกายคง
เป็นเทพไทเทวัญ
ทัพหน้าอารักขไพรสัณฑ์_________ทัพหลังสุบรรณ
กินนรนาคนาคา
ปีกซ้ายฤาษิตวิทยา____________คนธรรพ์ปีกขวา
ตั้งตามตำรับทัพชัย
ล้วนถืออาวุธเกรียงไกร__________โตมรศรชัย
พระขรรค์คทาถ้วนตน
ลอยฟ้ามาในเวหน_____________รีบเร่งรี้พล
มาถึงสมรภูมิชัย

ถอดคำประพันธ์

บทที่ อินทรชิตแปลงกายเหมือนพระอินทร์ทรงช้างเอราวัณ

บทที่ ช้างเอราวัณ (แปลง) เป็นช้างเผือกที่มีรูปร่างใหญ่โตแข็งแรง

บทที่ (ช้างเอราวัณ) มีเศียรที่งดงาม ๓๓ เศียรและเศียรหนึ่งมีงาอยู่ ๗ งาซึ่งงดงามมาก

บทที่ งาหนึ่งงามีสระบัวอยู่ ๗ สระ และสระบัวหนึ่งสระมีบัวอยู่ ๗ กอ

บทที่ กอบัวหนึ่งกอมีดอกบัวอยู่ ๗ ดอก และบัวหนึ่งดอกมีกลีบบัวอยู่ ๗ กลีบ

บทที่ บัว ๑ กลีบมีเทพธิดาผู้อ่อนเยาวว์และงดงามอยู่ ๗ องค์

บทที่ เทพธิดาองค์หนึ่งมีบริวาร ๗ ตนล้วนแต่เป็นยักษ์แปลงมาทั้งสิ้น

บทที่ นางบริวารร่ายรำและชายตาทำท่าทางงดงามราวกับนางฟ้า

บทที่ ที่เศียรทุกเศียรของช้างเอราวัณมีวิมานแก้วที่งดงามราวกับวิมานเวไชยันต์ของ

พระอินทร์

บทที่ ๑๐ ช้างเอราวัณ (แปลง) ประดับด้วยแก้วเก้าระการ เช่น โกเมนที่ซองหางและ

กระวิน ส่วนที่สายชนักเป็นสร้อยที่ถักด้วยทอง

บทที่ ๑๑ มีตาข่ายร้อยด้วยเพชรสำหรับตกแต่งที่เศียรช้าง มีผ้าทิพปกที่ตระพองของช้าง

และมีผู้ห้อยที่หูทุกหูของช้าง

บทที่ ๑๒ ยักษ์แปลงเป็นโลทันสารถีของพระอินทร์มีหน้าที่บังคับท้ายช้างพระที่นั่งของ

พระอินทร์

บทที่ ๑๓ บรรดาทหารของกองทัพยักษ์ต่างแปลงเป็นเทวดา

บทที่ ๑๔ ทัพหน้าแปลงเป็นเทพารักษ์ ทัพหลังแปลงเป็นครุฑ กินนรและนาค

บทที่ ๑๕ ปีกซ้ายแปลงเป็นฤาษีและวิทยาธร ปีกขวาแปลงเป็นคนธรรพ์ กองทัพจัดตั้ง

ตามตำราพิชัยสงคราม

บทที่ ๑๖ เทวดา (แปลง) ทุกองค์ล้วนถืออาวุธต่าง ๆ เช่น โตมร ศร พระขรรค์และคทา

บทที่ ๑๗ เทวดา (แปลง) ทุกองค์รีบเหาะมายังสนามรบ

แปลรวม


อินทรชิตแปลงกายเป็นพระอินทร์ทรงช้างเอราวัณ
ช้างเอราวัณอัน (การุณราช) เนรมิตขึ้นนั้นก็ทรงเรี่ยวแรงแกร่งกล้าน่าเกรงขาม ผิวพรรณสีเผือกผ่องประดุจสังข์อันเกลี้ยงเกลา
มี ๓๓ หัว หัวหนึ่งมี ๗ งา เปล่งประกายเรืองรองประดุจเพชรรัตน์
งา หนึ่งนั้นมีสระโบกขรณี ๗ สระ สระหนึ่งมีดอกบัว ๗ กอ กอหนึ่งมี ๗ ดอก แต่ละดอกครั้นบานแล้วนับได้ ๗ กลีบ แต่ละกลีบมีเทพธิดาที่สวยงามแน่งน้อยน่ารัก ๗ นาง แต่ละนางนั้นยังมีเทพธิดาบริวารอีก ๗ นาง ล้วนเป็นรูปอันมารนิรมิตขึ้นทั้งสิ้น ทั้งยังร่ายรำชม้ายชายตาทำทีดังนางฟ้าจริงๆ
อีก ทั้งทุกหัวของช้างยังมีวิมานอันงดงาม ประดุจปราสาทเวไชยันต์ของท้าวอมรินทร์ เครื่องประดับอันมี ซองหาง กระวิน สายชนัก ล้วนถักร้อยด้วยสร้อยทอง ประดับโกมินล้อมแก้วนพเก้า ผ้าทิพย์ปกตระพองก็ร้อยประดับด้วยเพชร มีสายสร้อยห้อยเป็นพู่ลงทั่วทุกหูช้าง
ขุนมารโลทันซึ่งเป็นสารถีของอินทรชิตก็แปลงเป็นควาญท้ายช้าง
ทัพทั้ง ๔ เหล่า ต่างแปลงกายเป็นชาวฟ้าชาวสวรรค์ มีอารักขเทวดาและรุกขเทวดา (เทพารักษ์) เป็นทัพหน้า ครุฑ กินนร นาค เป็นทัพหลัง พวกฤาษีและวิทยาธร เป็นปีกซ้าย มีคนธรรพ์เป็นปีกขวา ตั้งทัพตามตำรับพิชัยสงคราม ถืออาวุธเกรียงไกรคือ หอก ธนู ดาบ กระบอง ครบมือ
แล้วเหาะเหินมาบนฟากฟ้า เคลื่อนพลเข้าสู่สมรภูมิ ฯ

ที่มา

http://www.oknation.net/blog/ThaiTeacher/2009/11/17/entry-1





19 ความคิดเห็น:

  1. ขอคำศัพท์ ของบทพากเอราวัณ หน่อยคับ
    ( ทั้ง หมด )

    ตอบลบ
  2. ขอคำศัพย์ด้วยครับ

    ตอบลบ
  3. ขอบคุณมากครับ ^^ ใช้ได้ดีทีเดียว

    ตอบลบ
  4. ๏ อึงอินทเภรีตีระงม__________แตรสังข์เสียงประสม
    ประสานเสนาะในไพร
    ๏ เสียงพลโห่ร้องเอาชัย________เลื่อนลั่นสนั่นใน
    พิภพเพียงทำลาย
    ๏ สัตภัณฑ์บรรพตทั้งหลาย_____อ่อนเอียงเพียงปลาย
    ประนอมประนมชมชัย
    ๏ พสุธาอากาศหวาดไหว_______เนื้อนกตกใจ
    ซุกซ่อนประหวั่นขวัญหนี
    ๏ ลูกครุฑพลัดตกฉิมพลี_______หัสดินอินทรี
    คาบช้างก็วางไอยรา
    ๏ วานรสำแดงเดชา__________หักถอนพฤกษา
    ถือต่างอาวุธยุทธยง
    ๏ ไม้ไหล้ยูงยางกลางดง_______แหลกลู่ล้มลง
    ละเอียดด้วยฤทธิโยธี
    ๏ อากาศบดบังสุริย์ศรี_________เทวัญจันทรี
    ทุกชั้นอำนวยอวยชัย
    ๏ บ้างเปิดแกลแก้วแววไว_______โปรยทิพมาลัย
    ซ้องสาธุการบูชา
    ๏ ชักรถรี่เรื่อยเฉื่อยมา_________พุ่มบุษปมาลา
    กงรถไม่จดธรณินทร์
    ๏ เร่งพลโยธาพานรินทร์________เร่งรัดหัสดิน
    วานรให้เร่งรีบมา

    ตอบลบ
  5. ความคิดเห็นนี้ถูกผู้เขียนลบ

    ตอบลบ
  6. เรียกว่า สวยพี่สวย เลยทีเดียว

    ตอบลบ
  7. ถอดบทที่23ให้ทีค้า

    ตอบลบ
  8. แต่งด้วยคำประพันธ์ชนิดใดค่ะ

    ตอบลบ
  9. ขอคำศัพท์บทที่5หน่อยครับ

    ตอบลบ
  10. มีคุณค่า​ด่านใด้าง

    ตอบลบ